เมื่อผมจะเอาหนูมาขี่ช้าง... อิอิ

[Suhanna]

วัตถุประสงค์หลักในการไปเที่ยวฟังเครื่องเสียงรอบนี้ มีสองข้อหลักครับ คือจะไปหาชุดเครื่องเสียงใหม่สำหรับห้องดูหนัง/ออกกำลังกาย เล่นดนตรี รับแขก (สนิทมากๆ) กับ อยากเปิดหูเปิดตาหาความรู้เพิ่มเติม เพราะไม่ได้ออกไปฟังเครื่องของคนอื่นมานานมากแล้ว ประเด็นเลยอยู่ที่ลำโพงที่ไม่เคยได้ฟังมาก่อน ส่วนยี่ห้อที่เคยเล่นหรือเคยฟังจริงจังผมแค่ไปได้ยินเท่านั้น ส่วนใหญ่เสียงมันจะออกประมาณยี่ห้อเดิม แต่ราคาถูกลงกว่าแต่ก่อนเยอะพอควร บางยี่ห้อที่แต่ก่อนไม่ค่อยดัง เดวนี้ดังก็ราคาสูงมาก ตามสังคมเครื่องเสียงเมืองเรา รอบนี้ฟังแม้กระทั่งลำโพงคอมครับ เพราะสุดท้ายคงใช้ AVR ขับลำโพงห้องดูหนัง แล้วเอา TAmp มาเล่นกับลำโพงคอมแทน  ผลพลอยได้คือ ได้ไปเก็บแผ่นเพลงที่เคยมี (หายไปแล้วจากหลายกรณี) และไปฟังแผ่นใหม่ๆ เอามาเติม Collection เดิมใน Music Server ของบ้านใหม่ด้วย (ว่างๆ มีเวลาจะแนะนำแผ่นประทับใจผมให้ลองไปหาฟังกันครับ)

เริ่มต้นผมตามอ่านใน Forum เกี่ยวกับคอมในเมืองไทยก่อน ซื้อพวกนิตยสารหาตัวแทนจำหน่าย นัดร้านไปฟัง เดินห้างดูเดินฟังไปเรื่อย  โทรหาเพื่อนเก่าถามว่าเล่นอะไรอยู่ ไปหานั่งฟังที่บ้านเพื่อน (เหลือน้อยแล้วครับ ส่วนใหญ่พอได้คู่บุญแล้วไม่ค่อยเปลี่ยน นอกจากจะเสียเท่านั้น มีจำนวนมากที่ธุรกิจเติบโตไม่มีเวลามานั่งฟังเพลงกันอีกแล้ว) สุดท้ายไปงานเครื่องเสียง ไปลองฟังชุดที่เซียนจัดไว้ (ไม่ประทับใจเลย คงเป็นเพราะ ห้องไม่เหมาะมั้ง หรือ ราคาที่เวอร์ขนาด เห็นแล้วเอ็นดูคนเล่นใหม่ๆจริงๆ) เห็นเซียนเครื่องเสียง (เค้าว่ากัน) คุยกันเรื่องความชัด เห็นว่า Track โน้นแผ่นนี้ คนเป่าเปลี่ยนลมหายใจกี่ที ตอบได้ครับ แต่ถามว่าเพลงเพราะไหม ได้อารมณ์หรือเปล่า รู้แต่ เบสแน่นขึ้น ไดนามิคดีขึ้น ของยี่ห้ออะไร แต่มันได้บรรยากาศเหมือนไปฟังเล่นสดๆไหม อันนี้คงเป็นอีกเรื่องนึงเนาะ

[Suhanna]

มีประโยคประทับใจตอนสอนลูกผมฟังเพลง เล่นเครื่องเสียงครับ

"โหป๊า เล่นเองยังไม่ได้ยิน แบบนี้เลยอ่ะ" ลูกผมจบหลักสูตรสอบผ่านแล้วครับ ดีใจจริงๆ

เลยบอกลูกว่า ว่างๆ ลองไปนั่งฟังคนอื่นเล่นมั่ง ถ้าเครื่องเราได้ขนาดนั้นก็พอแล้ว ไม่เอาชัดกว่านั้นนะ เอาแค่นั้นหละ จุดพอดี นี่เป็นประโยคจากเด็กถนัดซ้ายอายุเกือบ 14 ที่เล่นเปียนโนมาตั้งแต่ 6 ขวบ ไม่เคยขยันซ้อมเพราะถูกผมบังคับแต่เด็ก แค่ไปได้ฟังเพื่อนเล่นเปียนโนให้ฟัง เค้ากลับมาซ้อมเช้าเย็นกลางคืน เพราะบอกว่าแค้นใจ เพื่อนเล่นมาสามปีเล่นดีกว่าเค้าเยอะเลย แต่ก่อนแค่ให้น้ำหนักมือซ้ายเท่ากับมือขวา ได้จังหวะ ผมยังนั่งบอกแทบตาย นั่งฟังซ้อมทุกวันแปดปีเต็มครับ เดวนี้ เพลงเดียวกัน ช้าเร็ว เบาค่อยให้ได้อารมณ์ไม่ต้องบอกกันอีกแล้ว ดีใจจริงๆ 

เค้าเริ่มฟังเป็นแล้วครับ เพลงคลาสสิคเพลงเดียวกัน โน๊ตเดียวกัน คนละคนเล่น คนละวงเล่น เล่นคนละที่ รู้สึกแตกต่าง อยากให้คนเล่นอัดแผ่น บางแผ่นฟังลูกผมวิจารณ์จริงๆเลยอ่ะ "ป๊าครับ กู๊ดว่าเค้าเล่นมั่วๆเพี้ยนๆชอบกลนะ" อะไรอย่างเนี๊ยหนะ ขำดี ลองฟังลูกผมเล่นเอง บอกได้คำเดียว โค-ตระ มั่ว & เพี้ยนเลย แต่ก็ดีครับ จุดเริ่มต้นของการเล่นดนตรีเป็น 

ไปเที่ยวฟังรอบนี้กลับมา รักลำโพงกับ Amp คู่เดิมผมขึ้นอีกเยอะมากๆเลย ชัด ให้ขนาดกำลังดี ผมคงฟังคู่เดิม ที่เดิม แต่ทำห้องใหญ่ไว้ให้ครอบครัวดูหนังเนาะ

นอกเรื่องไปเยอะมากเลย เดว Burn เสร็จแล้ว จะกลับมาเรื่อง Setting ต่างๆ กับการจูนห้องไปด้วยกันเลยครับ (งานนี้ยาวอีกแล้ว) 

[numz]

    รอติดตามครับ

[Suhanna]

วันนี้ไม่ได้ไปฟาร์มครับ เกงานอยู่บ้านเนื่องจากฝนตก อาทิตย์หน้าค่อยไป เอกสารทีมที่นี่ก็ยังเตรียมให้ไม่เรียบร้อย ที่ฟาร์มคงดีใจ ผู้คุมทาส กระโดดงาน อิอิ เลยมีเวลามานั่งเขียนเรื่องการจูนห้องเล่นๆ   

เริ่มต้นทำห้องฟังเพลงคงต้องเริ่มที่ขนาดตัวห้องก่อนครับ โชคดีที่ผมออกแบบบ้าน สร้างเอง ยังมีพิมพ์เขียวอยู่ (อาจไม่ตรงนักเพราะมี as built ระหว่างก่อสร้างบ้างสามสี่หน ) เอาเป็นว่าขนาดตามรูปละกัน



เป็นห้องฟังเพลงที่แย่มาก เนื่องจากไม่ได้เป็นรูปสี่เหลี่ยมปรกติ แต่เป็นรูปตัว L การคำนวนจะค่อนข้างซับซ้อนหน่อย แต่ไม่เกินความสามารถ มนุษย์แน่ๆ ผนังที่ติดนอกบ้านทุกด้าน เป็นผนังอิฐมวลเบา ก่อสองชั้น มีฉนวนอากาศหนาประมาณ 10 ซม. ด้านในกำแพง ความหนากำแพงโดยประมาณ 32 ซม. (ให้ทำอีกคงเลือกอิฐมอญแทน Q-con ทำห้องก้องมากเลยครับ การป้องกันความร้อนอิฐมอญก็ดีกว่า Q-con ได้เบาเท่านั้นเอง) พื้นเป็นปาร์เก้ไม้แท้ ปูลงบนไม้อัดหนา 10 มม. ที่ยึดกับพื้นปูนชัดมันด้านล่างอีกที (สะท้อนเสียงกำลังดีครับ ผมชอบ) แต่คนปูไม้อัดคงเมา พื้นมันไม่ได้ระดับเลย พื้นไม่เรียบ วางลำโพงมีกระดก คงต้องแก้ไขในลำดับต่อไปครับ 

[Suhanna]

เสร็จแล้ว ถ่ายรูปห้อง มีเฟอร์บางส่วนมาให้ดูกันหลายๆมุม (ขอโทษในคุณภาพภาพ ผมแก่แล้วมือสั่น) 

จากนั้นคง จะไปขึ้นรูปใน Program ตกแต่งภายใน เพื่อง่ายในการคำนวน ทิศทางเสียงสะท้อน เพื่อจัดวางเฟอร์ เพื่อใช้พวกรูมทูนให้น้อยที่สุด เพื่อให้ห้องมีบรรยากาศห้องครอบครัวที่ ให้เสียงที่พอรับได้ครับ

[numz]

ห้องสวยคับ.... อีก1เพตผลที่อยากทุบบ้านหล่ะสร้างใหม่ -*-

[yoshiki]

ห้องสวยมาก ๆ เลยครับ อนาคตจะกลับไปทำสวนคงได้มีบ้านกะเค้ามั่ง อิอิ

[Suhanna]

เอาสูตรเรื่องเสียงมาฝาก ก่อนจะไปปรับอคูสติกห้องครับ

มีอยู่สูตรเดียว ถ้าอายุประมาณผม ที่โรงเรียนสอนเรื่องคลื่นตอน มศ.4
เสียงมีความเร็ว 345 เมตรต่อวินาที จะเท่ากับ ความถี่คูณด้วยความยาวของคลื่น (สูตรง่ายๆ ใช้ได้ตลอด)
เสียงเป็นคลื่น แสงก็เป็นคลื่นครับ ที่ความถี่ต่างๆ กันให้เสียงไม่เหมือนกัน และสีก็ไม่เหมือนกันด้วย

คราวนี้เอามาใช้กับห้องฟังปรกติที่เป็นห้องสี่เหลี่ยม มีสามด้าน กว้าง ยาว สูง จะพบว่ามีความถี่ธรรมชาติ (อย่างน้อยสามความถี่ ที่จะโด่งออกมา เหมือนขลุ่ยหนะครับ แค่ปิดรู ให้ความยาวของขลุ่ยเปลี่ยนเสียงก็เปลี่ยนไปแล้ว) วิธีคำนวนความถี่ธรรมชาติ หรือ กำทอน มีสูตรง่ายๆคือ ความเร็วคือ 345 หารด้วยสองเท่าของความกว้างห้อง (มันสะท้อนกลับมาเสริมกันให้เสียงดังขึ้น) จะได้ความถี่กำทอน แน่นอนสำหรับความถี่ในหลักที่สอง คือความถี่ที่เป็นสองเท่าของความถี่ขั้นแรกจะมีกำทอนเหมือนกัน ยกตัวอย่างห้องกว้าง 5 เมตร จะมีความถี่ธรรมชาติด้านความยาว 5 เมตรอยู่ที่ 345/(2x5) คือ 34.5 Hz และความถี่ที่สูงขึ้นไปโดยคูณสองคูณสามต่อไปเรื่อยๆ เช่น 69, 103.5 ไปเรื่อยๆครับ แต่เสียงที่มีความถี่สูงขึ้นไป จะมีพลังงานน้อย ถูกดูดซับง่าย ไม่ค่อยมีปัญหาเหมือนความถี่ต่ำๆ ซึ่งมันจะสะท้อนกลับไปกลับมาเรื่อยๆ ทำให้เสียงเบสบวม ค้าง เพี้ยน ฯลฯ

เค้าเรียกกันว่า Standing Wave เสียงมันจะโด่งออกมา เหตุว่าทำไมเซียนห้องฟังเค้าถึงไม่แนะนำให้ออกแบบห้องกว้างยาวสูงหารกันลงตัว เพราะ Standing Wave ขั้นที่สองมันจะไปเสริมกันจนความถี่ต่ำนั้นโด่งออกมามาก ยากจัดการเช่น ห้องขนาด 4x8 SW ด้านกว้างจะเป็น 43 Hz ซึ่งเท่ากับ SW ขั้นที่สองของด้านยาวพอดี จะพบว่าที่ความถี่นี้ จะโด่งเป็นพิเศษสองเท่าของปรกติ ดังนั้นต้องเข้าใจว่าไม่มีขนาดห้องที่สมบูรณ์แบบมันมี SW ทั้งนั้น เพียงแต่บางสัดส่วน SW มันเสริมกันพอดีที่เราฟังแล้วไม่รำคาญ หรือบางทีอาจฟังเพราะด้วยซ้ำ

หลายท่านอาจจะยังเข้าใจว่า เราไม่สามารถได้ยินเสียงที่ต่ำกว่า 34.5 Hz ในห้องที่กว้างน้อยกว่า 5 เมตรได้ ในความเป็นจริงแล้ว เราสามารถได้ยินเสียงความถี่ต่ำกว่านั้นได้ (ถ้าลำโพงเราไปได้นะ) แต่จะเป็นเสียงสะท้อนจากผนังเท่านั้น เพราะเรานับความยาวที่คลื่นวิ่งรวมระยะทางจากลำโพงสะท้อนถึงหูเราครับ

[Suhanna]

ในทำนองเดียวกัน สำหรับมืออาชีพเรื่องการจัดห้องฟัง Set ลำโพง (จริงๆ เมืองไทยอยู่มานานมาก ผมไม่เคยเจอสักคน เห็นแต่จำฝรั่งมาโม้ ) เราสามารถออกแบบห้องให้การสะท้อนหรือการสั่นของเสียง มันฆ่ากันเองในลักษณะตรงข้ามกับ Standing Wave ยกตัวอย่างเช่นการต่อ Phase ลำโพงสลับกันเบสจะหาย หรือ Silent Shaft ในเครื่องยนต์รถมิตซูสมัยผมเป็นวัยรุ่น บ้าแข่งรถอยู่ เป็นต้น แต่ถ้าทำแบบนั้น เราต้องทราบขนาดห้อง ความถี่ต้นปัญหา ที่วางลำโพง และจุดนั่งฟังที่แน่นอนมาก ส่วนใหญ่ จะใช้พวก Room Tune สำเร็จรูปแก้ไขรวมๆไปเท่านั้นเอง

ผมจะยกตัวอย่างเพื่อแก้ไขปัญหาห้องของผมนะครับ ใครจะเอาไปปรับใช้ก็ยินดีครับ รับปรึกษา แต่ไม่รับออกแบบ (อีกแล้ว)

[สบาย-สบาย]

ห้องสวยมาก ๆ เลยครับ อนาคตจะกลับไปทำสวนคงได้มีบ้านกะเค้ามั่ง อิอิ

กลับบ้านเรา ทำสวนเหอะ บ้านสวยๆรออยู่ครับ ... อิอิ

[Suhanna]

ขึ้นรูปห้องสองมิติบน Program แต่งบ้านแบบอนุบาลก่อนครับ ได้วัดขนาดประตูหน้าต่างจริงๆ และเฟอร์ที่จะคงไว้ เพื่อง่ายในการคำนวนทิศทางการสะท้อนของเสียง จุดวางลำโพงที่เหมาะสมเบื้องต้น แบบไม่ต้องลากลำโพงไปมาให้พื้นเป็นรอยแบบมั่วไปมั่วมา ฟังเสียงเอา ผมใช้วิธีคำนวนก่อนเบื้องต้น แล้วใช้หูทำ Fine Tune ครับ



สามารถ Render รูป 3D มาดูเล่นในมุมที่เข้าไปถ่ายรูปไม่ได้ด้วย (เหตุผลที่ไว้ใช้อ้างภรรยาตอนซื้ออุปกรณ์คอมแรงๆ อิอิ)



มุมนี้คุ้นๆ เหมือนในรูปที่ถ่ายใน Rep ก่อนนะครับ แต่มุมสายตา กับมุมกล้องใน Program มันกว้างกว่ากันนิดหน่อย ขี้เกียจปรับ  



ดูจากในโปรแกรมแล้ว จากตำแหน่งนั่งฟัง จอ 48 นิ้วเล็กไปมากครับ อาจต้องหาจอที่ใหญ่กว่านี้มาแทน หรือ ขยับที่นั่งฟังเข้าไปใกล้ๆ หน่อย เหมือน มุมฟังเพลงของผม 42 นิ้วดูใกล้ เต็มตา ภรรยาไม่ต้องใส่แว่นดูหนัง อ่าน Sub เลย (คนมันอายุมากแล้วเนาะ ม่าม้า เนอะ   )

[Suhanna]

ห้องสวยมาก ๆ เลยครับ อนาคตจะกลับไปทำสวนคงได้มีบ้านกะเค้ามั่ง อิอิ

กลับบ้านเรา ทำสวนเหอะ บ้านสวยๆรออยู่ครับ ... อิอิ

กลับไปทำอาชีพดั้งเดิมของบรรพบุรุษเราเถอะครับ ผมเป็นลูกจ้างทำน้ำมันมายี่สิบปี แทบไม่ได้อะไรเลย
ลาออกมาทำฟาร์ม เกษตรอินทรีย์ จนได้บ้านหลังนี้นี่หละ (สร้างจากใบไม้ที่ผมปลูกเลยหละครับ) 

[2jz_turbo]

ความรู้คับ จดก่อนเลย อิอิ

[kim]

โอ้ยงง ลายตา ขอจดไว้เป็นวิทยาทานก่อน

[Suhanna]

เริ่มต้นปรับปรุงห้อง ต้องหาความถี่ธรรมชาติของห้องก่อนครับ

ห้องผมมีฝ้าสองระดับ (ต้องมีเพราะ ช่างเดินท่อน้ำทิ้งดันเดินผิดแบบ เลยต้องลดฝ้าบางส่วน) สูง 2.65 / 2.40 ม.
ด้านตามขวางมีสองความกว้างคือ 5.0 และ 7.2 ม.
ด้านแนวนั่งฟัง มีสองความยาวคือ 5.28 และ 2.38 ม.

ความถี่ธรรมชาติ ขั้นที่ 1,2,3 จากฝ้าจะมีที่ 65/69, 130/138, 260/207
ตามขวาง  ขั้น 1,2,3 จะมีที่ 34.5/24, 69/48, 103.5/72, 138/96, 172.5/120, 207/114
ตามแนวนั่งฟัง ขั้น 1,2,3 จะมีที่ 32.7/72.5, 65.4/145, 98.1/217.5, 130/290

จะเห็นว่าความถี่ที่น่าจะมีปัญหาจะอยู่ที่ 65 Hz, 69 Hz, 130 Hz, 138 Hz, 207 Hz ซึ่งเป็นความถี่กำทอนที่ซ้ำกันที่เกิดจากความสูงฝ้าทั้งหมด วิธีแก้ปัญหาง่ายๆ คือรื้อฝ้าแล้วปรับระดับฝ้าใหม่ให้ความถี่กำทอนไม่ตรงกัน หรือเสริมอะไรบนฝ้าอีกสักชั้นนึง (อาจต้องทำครับ ยังหาที่น้ำรั่วในบ้านไม่เจอเลย ไม่พอใจแอร์ห้องนี้มากๆด้วยเสียงดังอยากเปลี่ยน ท่อน้ำยาแอร์ห้องนี้ผมเดินในฝ้าทั้งหมด เปลี่ยนแอร์ได้เปลี่ยนฝ้าด้วยแน่ๆ)